Renze Munnik

Senior Risk Management Consultant

MVO, tijdelijk afwijken van je principes

Door Renze Munnik, Senior Risk Management Consultant

MVO is een belangrijk onderwerp bij investeringen. De afgelopen jaren is er veel aandacht voor. Veel zaken worden uitgesloten omdat ze niet goed zijn voor het milieu, omdat ze tekortschieten qua arbeidsvoorwaarden, of omdat de manier van regeren van de landen waar ze gevestigd zijn, niet bij onze waarden en normen past.

Maar is het wel duidelijk wat we acceptabel vinden en wat niet? En zijn we daar consistent in, of verandert onze opvatting van moment tot moment?

En hoe ver moet je de keten in kijken om te bepalen of iets wel door de beugel kan?

Strikt beleid

Over sommige industrieën hebben mensen een sterke mening. Neem bijvoorbeeld de wapenindustrie. Wapens zijn bedoeld om mensen mee te verwonden of te vermoorden, of in ieder geval te onderdrukken, dus daar willen we ons vermogen niet voor inzetten. We willen er niet (indirect) aan meewerken dat er mensen worden vermoord of onderdrukt. Zelfs bedrijven die onderdelen produceren voor bedrijven die wapens maken, zijn ‘not done’.

Ook regimes die dingen doen die wij niet vinden kunnen, worden vaak uitgesloten. Zo is het niet de bedoeling dat je in bijvoorbeeld Noord-Korea belegt. Dat land is ondemocratisch en houdt geen rekening met de mensenrechten.

Al die redeneringen klinken natuurlijk heel logisch en goed bedoeld.

Toen kwam de oorlog

En toen kwam de oorlog. Rusland besloot Oekraïne binnen te vallen en ook daarover hebben we in ‘het westen’ een duidelijke mening. Dat kan toch niet geaccepteerd worden?! We moeten Oekraïne helpen! We gaan er niet zelf met militairen heen, maar wapens leveren is toch wel het minste dat we kunnen doen. Plots is het dus prima acceptabel om je bezig te houden met wapens en het leveren van wapens. Je mag niet beleggen in bedrijven die wapens maken, maar je mag wel beleggen in landen die ze aanschaffen en doorleveren aan een land in oorlog.

En natuurlijk is het uitlegbaar. Je moet je immers kunnen verdedigen als je wordt aangevallen. Maar dát onderscheid werd niet gemaakt bij het uitsluiten van beleggingen. En zo kun je je voorstellen dat het misschien ook best wat beter te accepteren is om te beleggeen in bedrijven die wapens maken.

En nu is het niet meer de bedoeling dat je belegt in Rusland. Nee, dat is een regime dat niet door de beugel kan. Op zich is het ook uit te leggen dat je daar niet in moet beleggen. Maar waarom nu ineens? Het regime is de afgelopen tijd helemaal niet veranderd. Het is al jaren zo. Het is al jaren duidelijk.

Een veranderende mening?

Is onze mening nu echt veranderd? Of is het enkel nu in verband met de oorlog? En gaan we dan na de oorlog (of zodra die niet meer zo prominent in het nieuws is) weer terug naar ‘het oude normaal’? Dan gaan we weer gewoon zakendoen met Rusland. Dan gaan we weer heilig spelen en zijn we weer tegen wapens.

Of is onze mening nu écht veranderd? Heeft deze situatie ons wakker geschud en ons met de neus op de feiten van onze beleggingsbeginselen geduwd?

In dat laatste geval is het wel de vraag hoe consequent we echt zullen zijn. En hoe duidelijk de grenzen nu dan zullen zijn van wat we wel en niet acceptabel vinden. Er zijn immers nog wel wat regimes te vinden die niet lekker matchen bij onze ‘westerse’ normen en waarden. Waarom beleggen we niet in Noord-Korea en niet meer in Rusland, maar wel in bijvoorbeeld China, Syrië, Cuba, Qatar en Israël? En de lijst kan nog wel even doorgaan. Er zijn ook diverse Europese landen die aardig onderweg zijn om bijvoorbeeld de mensenrechten en persvrijheid af te schaffen.

Roomser dan de paus

En hoe ver moeten we de keten in kijken om te zien of iets wel door de beugel kan? Is het dan wel zo handig om bijvoorbeeld in Nederland te beleggen, waar een systeem van postbusfirma’s overeind wordt gehouden? Ga maar eens uitzoeken wat er uiteindelijk allemaal gefinancierd wordt met al die vage constructies! En dan heb ik het niet alleen over belastingontwijking en -ontduiking, maar vooral ook over wat voor industrieën, regimes en individuen daarmee in stand worden gehouden.

Als we dus toch kiezen voor het ‘roomser dan de paus’-principe qua MVO-uitsluitingen, waar trekken we dan de grens? En durven we dan echt zo ver te gaan? Of moeten we inzien dat het dan wellicht niet meer werkbaar wordt? Blijft er dan nog wel voldoende over om in te beleggen? Of we kunnen terug naar ‘roomser dan de paus’… behalve als er tijdelijk iets is waardoor we even van die principes af willen wijken.